ခရစ္စမတ်အကြိုနေ့ သတ်ဖြတ်ခြင်းတွေက မြန်မာစစ်တပ်ဟာ ‘မကောင်းဆိုးဝါး’ တွေဖြစ်တယ်ဆိုတဲ့အမြင်ကို ပိုမိုခိုင်မာစေတယ်
Authors: Zau Myet Awng, Emily Fishbein, Nu Nu Lusan
Translated by
(၃၀) ရက်နေ့၊ ဒီဇင်ဘာလ၊ ၂၀၂၁ ခုနှစ်
ဒီဇင်ဘာလ၊ (၂၄) ရက်နေ့ မနက် (၂) နာရီမှာ မြန်မာနိုင်ငံတောင်ပိုင်း ကယားပြည်နယ်၊ ဖရူဆိုမြို့နယ်အတွင်းက သူနေတဲ့ရွာလေးပေါ်ကို ဖြတ်ပျံနေတဲ့ ဒရုန်းသံတွေကြောင့် ပရေးမယ်တစ်ယောက် အိပ်နေရာကနိုးလာခဲ့ပါတယ်။ မေလကစပြီး အာဏာသိမ်းမှုဆန့်ကျင်တဲ့တပ်ဖွဲ့တွေနဲ့ စစ်တပ်ကြား တိုက်ပွဲတွေစတင်ဖြစ်ပေါ်လာခဲ့ပြီး အဲ့နောက်ပိုင်း လေထဲကဒရုန်းသံတွေဆိုတာ သာမန်လိုဖြစ်နေပါပြီ။
ဗုဒ္ဓဘာသာလူများစုနေထိုင်ရာမြန်မာနိုင်ငံမှာ ခရစ်ယာန်ဘာသာဝင်အများစုဖြစ်တဲ့ ကရင်နီလူမျိုးစုဝင် တစ်ဦးဖြစ်သူ ပရေးမယ်ဟာ ခရစ္စမတ်ပွဲတော်အချိန်အခါကို ဒေသခံတွေနဲ့အတူ ပျော်ရွှင်စွာ ဖြတ်သန်းခဲ့လေ့ရှိပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဒီနှစ်မှာတော့ ဖေဖော်ဝါရီလ (၁) ရက်နေ့ စစ်အာဏာသိမ်းမှုနဲ့အတူ နောက်ဆက်တွဲ လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခတွေကြောင့် ခုလိုခရစ်ယန်ဘာသာဝင် လူဦးရေတစ်ဝက်ခန့်ရှိတဲ့ ပြည်နယ်မှာ ဒေသခံတွေဟာ ခရစ္စမတ်ကျင်းပလိုတဲ့ဆန္ဒ မရှိကြတော့ပါဘူး။ တကယ်ဆို ပရေးမယ်ဟာ အနီးမှာရှိတဲ့ ဘုရားကျောင်းကိုသွားပြီး ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် ဆုတောင်းဖို့ စဉ်းစားထားခဲ့တာပါ။
ဒါပေမယ့် ခရစ္စမတ်အကြိုနေ့မှာ မနက်စာမစားရသေးခင်မှာပဲ သူ့အစီအစဉ်ကို ဖျက်လိုက်ရပြန်ပါတယ်။
“စစ်သားတွေ ရွာဘက်ကိုလာနေပြီဆိုပြီး ကျွန်မဆီကိုဖုန်းဝင်လာပါတယ်။ အဲ့တာနဲ့ ချက်ပြုတ်နေတာတွေရပ်၊ အဝတ်အစားထုတ်ပိုးပြီး ထွက်ပြေးဖို့ပြင်ရပါတယ်” လို့ သူမက Al Jazeera သတင်းဌာနကိုပြောပါတယ်။
နေ့လည်လောက်ကျတော့ မီးခိုးတွေတလူလူထွက်လာပါပြီ။ စစ်သားတွေဟာ ဒေသခံပြည်သူတွေကို သတ်လိုက်တယ် ဆိုတဲ့အကြောင်း အတည်မပြုနိုင်သေးတဲ့သတင်းတွေ စပြန့်လာပါတယ်။ အနီးအနားကရွာထဲမှာ ပုန်းခိုနေတုန်း ပရေးမယ်တစ်ယောက် စိုးရိမ်စိတ်များစွာနဲ့ သတင်းတွေ စောင့်နားထောင်နေခဲ့ပါတယ်။
“အဲ့ညက ဘာသတင်းအချက်အလက်မှ မရခဲ့ပါဘူး။ မီးခိုတွေအများကြီးထွက်နေတယ် ဆိုတာတစ်ခုပဲ ကျွန်မသိခဲ့ ရတယ်” လို့သူမက ပြန်ပြောပြပါတယ်။
နောက်နေ့မနက် ခရစ္စမတ်နေ့မှာတော့ သူမအစိုးရိမ်ဆုံးအရာတွေအကြောင်း အတည်ပြုသတင်း ကြားလိုက်ရပါပြီ။ စစ်တပ်ဟာ အရပ်သားပြည်သူ (၃၀) ကျော်ကို ဘယ်သူဘယ်ဝါမှန်း မမှတ်မိနိုင်တော့ လောက်အောင် ပုံပျက်သွားတဲ့ အထိ ကားပေါ်တင် မီးရှို့သတ်ဖြတ်ခဲ့ပါတယ်။
“သတင်းစကြားတော့ ကျွန်မအားပြတ်သွားသလို ခံစားလိုက်ရတယ်။ ခန္တာကိုယ်တစ်ခုလုံး အရုပ်ကျိုးပြတ် ဖြစ်သွားသလိုပါပဲ။ အရိုးတွေပါ အားမရှိတော့ပါဘူး။ ခရစ္စမတ်မှာ ကျွန်မတို့မပျော်နိုင်ခဲ့ပါဘူး” လို့ ပရေးမယ်က ပြောပါတယ်။
လုံခြုံရေးကြောင့်နဲ့ လက်တုန့်ပြန်ခံရနိုင်တာရယ်ကြောင့် Al Jazeera အနေနဲ့ ပရေးမယ်ကို အမည်လွှဲအနေနဲ့ အသုံးပြုထားပါတယ်။
‘အပြစ်မဲ့ပြည်သူတွေကို အုပ်စုလိုက်သတ်ဖြတ်’
ငြိမ်းချမ်းစွာ ဆန္ဒထုတ်ဖော်ကြတာကို စစ်တပ်က အသေသတ်ဖြိုခွင်းမှုတွေ လနဲ့ချီကြာလာပြီးနောက် မေလကစပြီး ပြည်သူတွေရဲ့ လက်နက်ကိုင်ခုခံတွန်းလှန်မှု အရှိန်ရလာခဲ့ပါတယ်။ တစ်ချို့က ရှိပြီးသား တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင် အဖွဲ့အစည်းတွေမှာ သွားရောက်ပူးပေါင်းကြသလို တစ်ချို့ကလဲ အာဏာသိမ်းမှုဆန့်ကျင်ရေး တပ်ဖွဲ့အသစ်တွေ ဖွဲ့စည်းခဲ့ကြပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံအခြေအနေကို လေ့လာစောင့်ကြည့်နေတဲ့ နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားများကူညီစောင့်ရှောက်ရေးအသင်းရဲ့ မှတ်တမ်းတွေအရ ပြီးခဲ့တဲ့ကြာသာပတေးနေ့အထိ ဖေဖော်ဝါရီလ (၁) ရက်နေ့ စစ်အာဏာသိမ်းချိန်ကစပြီး သတ်ဖြတ်ခံခဲ့ရတဲ့ ပြည်သူပေါင်း အနည်းဆုံး (၁,၃၈၂) ဦးအထိရှိပါတယ်။ အဆိုပါကာလအတွင်းမှာပဲ ဒီမိုကရေစီရေး ဆန္ဒပြကြသူ ဦးရေ (၁၁,၂၀၀) ကျော် ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းခြင်း ခံခဲ့ရပါတယ်။
တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင် တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းတစ်ခုဖြစ်တဲ့ ကရင်နီတပ်မတော်နှင့် အသစ်ဖွဲ့စည်းလိုက်တဲ့ အဖွဲ့တစ်ချို့ စုပေါင်းဖွဲ့စည်းထားတဲ့ ကရင်နီအမျိုးသားများကာကွယ်ရေးတပ် (KNDF) ဟာ ကယားပြည်နယ်နဲ့ အနီးအနားက ရှမ်းပြည်နယ်တောင်ပိုင်းအတွင်းက မြို့နယ်တွေမှာ စစ်တပ်ကို အရင်နဲ့မတူတဲ့ နည်းလမ်းတွေနဲ့ တိုက်ခိုက်လာခဲ့ကြပါတယ်။
ကယားပြည်နယ်နဲ့ ရှမ်းပြည်နယ်တော်ပိုင်းဒေသတွေ အပါအဝင် နိုင်ငံတစ်ဝှမ်းက လက်နက်ကိုင် ခုခံတွန်းလှန်မှုတွေကို တုန့်ပြန်တဲ့အနေနဲ့ စစ်တပ်ဟာ လေကြောင်းပစ်ခတ်မှုတွေ၊ မီးရှို့ဖျက်ဆီးမှုတွေ၊ လက်နက်ကြီးငယ်နဲ့ ရမ်းကားပစ်ခတ် မှုတွေ စတဲ့နည်းလမ်းတွေနဲ့ ဒေသခံပြည်သူလူထု အသိုင်းအဝိုင်းအားလုံးကို တိုက်ခိုက်လာတဲ့ တစ်ချိန်ထဲမှာ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းတွေရဲ့ ထောက်တိုင်တွေကိုဖြိုလှဲဖို့ ဆယ်စုနှစ်ပေါင်းများစွာ အသုံးပြုလာခဲ့တဲ့ ‘ဖြတ်လေးဖြတ်’ လို့ခေါ်တဲ့ နည်းဗျူဟာနဲ့အတူ ပြည်သူတွေ အခြေခံလိုအပ်ချက်မရနိုင်အောင် ပိတ်ပင်တာတွေ ပြုလုပ်လာခဲ့ပါတယ်။
ကရင်နီအရပ်ဘက်လူမှုအဖွဲ့အစည်းကွန်ယက်က ကောက်ခံထားတဲ့ အချက်အလက်တွေအရ ဒီဇင်ဘာလ (၁၉) ရက်နေ့အထိ ကယားပြည်နယ်နဲ့ ရှမ်းပြည်နယ်တောင်ပိုင်း ဖယ်ခုံမြို့နယ်အတွင်းမှာ နေရပ်စွန့်ခွာထွက်ပြေးနေရတဲ့ ပြည်သူ (၁၅၀,၀၀၀) ကျော်ရှိပါတယ်
တိုက်ခိုက်မှုကိုရှုတ်ချကြောင်းနှင့် အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရအတွက် နိုင်ငံတကာထောက်ခံမှု တောင်းခံသည့် ထုတ်ပြန်ကြေညာချက်
NUG ကို မြန်မာစစ်အာဏာရှင်အုပ်စုက ဖယ်ရှားခဲ့တဲ့ တရားဝင်ရွေးကောက်ခံအရပ်သားများ (ပုန်းခို) ဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသည်။ #WhatsHappeningInMyanmar https://t.co/LmftaSS2RV
— MiMi Aye (@meemalee) December 27, 2021
ဖရူဆိုမြို့နယ်နဲ့ ကယားပြည်နယ်အခြားဒေသတွေမှာ ဒီဇင်ဘာလ (၂၂) ရက်နေ့ကစပြီး တိုက်ပွဲတွေ ပိုမိုပြင်းထန် လာခဲ့ကြောင်း အမည်မဖော်လိုတဲ့ KNDF ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူက Al Jazeera ကိုပြောပါတယ်။
ဒီဇင်ဘာလ (၂၄) ရက်နေ့နံနက်မှာတော့ KNDF တပ်ဖွဲ့တွေဟာ ဖရူဆိုမို့ကို ချီတက်လာတဲ့ စစ်တပ်ရဲ့စစ်ကြောင်း တစ်ခုကို ကြားဖြတ်တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြောင်း အဲဒီနေ့ကထုတ်ပြန်ခဲ့တဲ့ KNDF ရဲ့ကြေညာချက်အရ သိရပါတယ်။
တိုက်ပွဲ (၄) နာရီကျော်ကြာမြင့်ခဲ့ကြောင်း၊ စစ်တပ်က မော်တော်ယဉ်တွေကို မီးရှို့ခဲ့ပြီး ပြည်သူ (၁၀) ဦးကို ဖမ်းဆီးခဲ့ကြောင်း ကြေညာချက်ထဲမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။
ပြည်သူတွေ ပြန်လည်လွတ်မြောက်နိုင်ဖို့ စစ်တပ်ရဲ့ ကွပ်ကဲမှုအောက်က နယ်ခြားစောင့်တပ်ဖွဲ့တစ်ခုရဲ့ အဖွဲ့ဝင် (၄) ဦးဟာ စစ်တပ်နဲ့ညှိနှိုင်းဖို့ အခင်းဖြစ်တဲ့ နေရာကိုသွားခဲ့ပါတယ်။ ပြည်သူတွေ ပြန်မလွတ်လာပဲ သူတို့ (၄) ဦးကို ကြိုးတုတ်ပြီး ခေါင်းကိုသေနတ်နဲ့ပစ်သတ်ခဲ့ကြောင်း အဆိုပါ KNDF ကြေညာချက်ထဲမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။
‘မျက်မြင်သက်သေတွေကို လက်စဖျောက်ဖို့’ ဒီအမျိုးသား (၄) ဦးကို သတ်လိုက်တာဖြစ်နိုင်ကြောင်း KNDF ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူက Al Jazeera ကိုပြောပါတယ်။
အဲဒီနေ့ညမှာပဲ KNDF က သူတို့ (၄) ဦးရဲ့ ပုံတွေကို သူတို့ Facebook စာမျက်နှာမှာ ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ နောက်ရက် ခရစ္စမတ်နေ့ နံနက်မှာလဲ မီးရှို့ခံခဲ့ရတဲ့သူတွေရဲ အလောင်းပုံတွေ ထပ်ထုတ်ပြန်ခဲ့ပြီး စစ်တပ်ဟာ အမျိုးသမီးနဲ့ ကလေးသူငယ်တွေအပါအဝင် ပြည်သူ (၃၅) ဦးကို မီးရှို့သတ်ဖြတ်ခဲ့ကြောင်း စွပ်စွဲချက်နဲ့အတူ အဆိုပါအဖြစ်အပျက်ကို “အပြစ်မဲ့ ပြည်သူများအား အစုလိုက်အပြုံလိုက်သတ်ဖြတ်ခြင်း” လို့ ရည်ညွှန်းသုံးစွဲခဲ့ပါတယ်။
စစ်တပ်ရဲ့ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ဇော်မင်းထွန်းကို Al Jazeera က မှတ်ချက်ရယူဖို့ ဆက်သွယ်ခဲ့ပေမယ့် ဆက်သွယ်လို့ မရခဲ့ပါဘူး။
စစ်တပ်ပိုင် နေ့စဉ်ထုတ် ကြေးမုံသတင်းစာမှာတော့ စစ်တပ်ရဲ့ တပ်ဖွဲ့ဝင်တွေဟာ ဒီဇင်ဘာလ (၂၄) ရက်နေ့မှာ မိုဆိုကိုသွားနေတဲ့ မော်တော်ယဉ် (၇) စီးကို ကြားဖြတ်တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြောင်း ဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။
သူတို့ဘက်က ဖော်ပြထားတဲ့ဖြစ်စဉ်မှာတော့ မော်တော်ယဉ် စီးနင်းလိုက်ပါလာသူတွေထဲမှာ လက်နက်ကိုင်ဆောင် ထားတဲ့ ဒေသခံလက်နက်ကိုင်ခုခံတွန်းလှန်ရေးအဖွဲ့များရဲ့ အဖွဲ့ဝင်တွေ ပါလာတယ်လို့ ဆိုထားပါတယ်။ ယဉ်တွေ မရပ်ပေးပဲ စစ်သားတွေကို သေနတ်တွေ၊ လက်ပစ်ဗုံးတွေနဲ့ ပြန်လည်ပစ်ခတ်ခဲ့ပြီးနောက် သူတို့ကို “အသေဖမ်းဆီး” ခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
ဒါပေမယ့် ယာဉ်ထဲမှာ ပါလာသူတွေက လက်နက်နဲ့ပစ်ခတ်ခဲ့တယ်ဆိုတဲ့ စစ်တပ်ရဲ့ ပြောကြားချက်တွေဟာ ‘သက်သေ တစ်ခုမှမရှိတဲ့ အလိမ်အညာတွေ’ ဖြစ်တယ်လို့ KNDF ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူက ဆိုပါတယ်။
တနင်္လာနေ့မှာတော့ KNDF နဲ့ ကရင်နီပြည်ရဲဌာနတို့က အဆိုပါသတ်ဖြတ်မှုကို ပူးတွဲစုံစမ်းစစ်ဆေးနေကြောင်း ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။
သြဂုတ်လမှာ တည်ထောင်ခဲ့တဲ့ ကရင်နီပြည်ရဲဌာနကို စစ်တပ်အုပ်ချုပ်ရေးလက်အောက် တာဝန်တွေကနေ နှုတ်ထွက်ပြီး နိုင်ငံတစ်ဝှမ်း အာဏာဖီဆန်ရေးလှုပ်ရှားမှုမှာ ပါဝင်ခဲ့တဲ့ ရဲတပ်သား (၂၀၀) ကျော်နဲ့ဖွဲ့စည်းထားပါတယ်။ သူတို့ဟာ ပြည်နယ်အတွင်းက အရပ်သားပြည်သူတွေကို လုံခြုံရေးပေးဖို့ ကြိုးစားနေကြကြောင်း အမည်မဖော်လိုတဲ့ အဖွဲ့ရဲ့ ပြန်ကြားရေး တာဝန်ခံတစ်ဦးက Al Jazeera ကိုပြောပါတယ်။
စုံစမ်းရေးအဖွဲ့ဟာ သက်သေအထောက်အထားတွေ ရရှိနိုင်ဖို့ အခက်အခဲတွေများစွာ ကြုံတွေ့နေရပေမယ့် “ခုလိုခရစ္စမတ်အချိန် လူမဆန်တဲ့ သတ်ဖြတ်မှုနဲ့ပတ်သက်ပြီး အရေးယူဆောင်ရွက်နိုင်ဖို့နဲ့ ကမ္ဘာသိအောင် လုပ်ဆောင်ဖို့ ကြိုးစားနေကြတယ်” လို့ ပြန်ကြားရေးတာဝန်ခံက ပြောပါတယ်။
ဆိုးဆိုးရွားရွား မီးလောင်ထားတဲ့ အလောင်းတွေ
စုံစမ်းစစ်ဆေးရေးအဖွဲ့ဟာ အသက် (၁၂) နှစ်အရွယ် ကလေးငယ် (၂) ဦးအပါအဝင် ပြည်သူ (၃၇) ဦး ပျောက်ဆုံးနေ တယ်ဆိုတဲ့ တိုင်ကြားချက်တွေရရှိထားကြောင်း KNDF ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူက ဗုဒ္ဓဟူးနေ့မှာ Al Jazeera ကို ပြောပါတယ်။ ဒါပေမယ့် သူက ဒီ (၃၇) ဦးလုံးဟာ မီးရှို့သတ်ဖြတ်ခံခဲ့ရသူတွေ ဖြစ်သလားဆိုတာ အတည်မပြုခဲ့ပါ။ စစ်တပ်ကပစ်ခတ်မှာကို စိုးရိမ်ရတာကြောင့် စုံစမ်းစစ်ဆေးရေးအဖွဲ့အနေနဲ့ အလောင်းတွေကို တနင်္လာနေ့ မွန်းလွဲပိုင်းရောက်တဲ့အထိ သွားမယူနိုင်ခဲ့ပါဘူး။
စုံစမ်းစစ်ဆေးရေးအဖွဲ့နဲ့အတူပါတဲ့ ဆရာဝန်တွေက အလောင်း (၃၁) ခုကို မှုခင်းဆေးပညာအရ ရင်ခွဲစစ်ဆေးခဲ့ပြီး နောက် ဒီလူတွေဟာ မီးရှို့မခံရခင် သေနတ်နဲ့ပစ်ခံခဲ့ရကြောင်း ကောက်ချက်ချခဲ့တယ်လို့ KNDF ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူက ဆိုပါတယ်။ နောက်ထပ် အလောင်း (၄) ခုကတော့ ဆိုးဆိုးရွားရွား မီးလောင်ထားတာကြောင့် အသေးစိတ် ခွဲစိတ်စစ်ဆေးလို့ မရနိုင်တော့ဘူးလို့ သူကပြောပါတယ်။
အလောင်းတွေဟာ မည်သူမည်ဝါဖြစ်ကြောင်း မသိနိုင်တော့တဲ့အတွက် သေဆုံးသူတွေဟာ ဘယ်သူဖြစ်ကြောင်း သတ်မှတ်ရာမှာ လူပျောက်တိုင်ကြားချက်တွေနဲ့ အခင်းဖြစ်ပွားရာနေရာမှာ တွေ့ရတဲ့ သက်သေအထောက်အထား တွေအပေါ်ပဲ အများဆုံး မှီခိုခဲ့ကြပါတယ်။
သေဆုံးခဲ့သူတွေထဲမှာ လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့ အဖွဲ့ဝင်တစ်ဦးမှပါတယ်လို့ မသိရသလို တစ်ဦးမှ လက်နက်ကိုင်ဆောင်ထားခဲ့ခြင်း မရှိဘူးလို့ KNDF ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူက ပြောပါတယ်။
ပျောက်ဆုံးနေကြောင်း သတင်းထွက်နေသူတွေထဲမှာ ကျန်းမာရေးကိစ္စတွေ အဓိကထားလုပ်ကိုင်နေတဲ့ ဒေသခံလူသားချင်းစာနာမှု အကူအညီပေးရေးအဖွဲ့တစ်ခုရဲ့ ဝန်ထမ်းတွေရယ်၊ ပစ္စည်းဝယ်ပြီး ပြန်လာတာဖြစ်နိုင်တဲ့ ရွာသားတွေနဲ့ နေရပ်စွန့်ခွါထွက်ပြေးသူ (၇) ဦးရယ်၊ စက်သုံးဆီ သယ်ယူပို့ဆောင်ခဲ့တဲ့ ကုမ္ပဏီပိုင်ရှင်နဲ့ အလုပ်သမား (၁၀) ဦးရယ် ပါဝင်ပါတယ်။
ဒီဇင်ဘာလ (၂၉) ရက်နေ့မှာ ဒေသခံပြည်သူတွေဟာ မီးလောင်ထားတဲ့အလောင်းတွေကို မြေမြှုပ်သင်္ဂြိုလ်ပြီး သူတို့ကို စျာပနချပေးခဲ့ပါတယ်။
“လူသားချင်းစာနာမှုအကူအညီပေးရေး လုပ်သားများကို တိုက်ခိုက်ခြင်းသည် ရာဇဝတ်မှုဖြစ်သည်။ @UNinMyanmar #WhatsHappeningInMyanmar pic.twitter.com/CzOAkTokA6
— Aung Myo Min (@aung_myo_minn) December 27, 2021
သွေးပျက်ခဲ့ရ၊ ထိတ်လန့်တုန်လှုပ်ခဲ့ရ
ဒီသတ်ဖြတ်မှုကြီးဟာ သာယာနာပျော်ဖွယ်မဲ့တဲ့ခရစ္စမတ်ကို ကြီးမားတဲ့ပူဆွေးသောကတွေနဲ့ ထပ်ပြီးဖုံးလွှမ်း စေခဲ့တယ်လို့ ဒေသခံတွေက Al Jazeera ကို ပြောပါတယ်။
“လူတွေဟာ သွေးပျက်ပြီး ထိတ်လန့်တုန်လှုပ်ကုန်တယ်” လို့ KNDF ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူက ဆိုပါတယ်။
“[စစ်တပ်က] ခရစ္စမတ်မှာ သူတို့ရဲ့ရက်စက်မှုတွေကို အစွမ်းကုန်ထုတ်ပြနေကြပါတယ်။ ခရစ်ယာန်အများစုနေထိုင်တဲ့ ဒေသတွေမှာ ဒါမျိုးလုပ်လိုက်လို့ လူတွေကကြောက်ပြီး သူတို့အမိန့်ကို နာခံသွားမယ်၊ သူတို့အောင်မြင်သွားမယ်လို့ ထင်ကောင်းထင်နိုင်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် သူတို့လုံးဝမှားပါတယ်။ ဒီလိုရက်စက်တဲ့လုပ်ရပ်တွေကြောင့် တော်လှန်ရေးက ပိုပြီးအရှိန်ပြင်းလာမှာပါ။ နောက်ဆက်တွဲတွေကို သူတို့ ရင်ဆိုင်ရပါလိမ့်မယ်”
လက်ရှိဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ တိုက်ပွဲတွေနဲ့ နေရပ်စွန့်ခွါထွက်ပြေးမှုတွေကြောင့် ဘယ်သူမှ ပွဲတော်ကျင်းပဖို့အစီအစဉ် မရှိခဲ့ကြကြောင်း၊ ခုလို ခရစ္စမတ်အကြိုနေ့ သတ်ဖြတ်မှုသတင်းကို ကြားတဲ့အခါ ဝတ်ပြုဆုတောင်းပွဲတွေကိုတောင် ဖျက်လိုက်ကြကြောင်း ခရစ်ယာန်အသင်းတော်ခေါင်းဆောင်တစ်ဦးက Al Jazeera ကိုပြောပါတယ်။
“ခရစ္စမတ်ဟာ လှပတဲ့ရိုးရာပွဲတော်တစ်ခု ဖြစ်လေ့ရှိပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဒီနှစ်မှာတော့ အရာအားလုံး တိတ်ဆိတ်နေပါတယ်” လို့သူကပြောပါတယ်။
“[သေဆုံးသူတွေရဲ့] ဓတ်ပုံတွေမြင်ရတဲ့အခါ ကျွန်တော်တို့အားလုံး မျက်ရည်ကျခဲ့ရပါတယ်။ မယ်ရီခရစ္စမတ် ကျွန်တော်တို့ မပြောနိုင်တော့ပါဘူး။ ကျွန်တော်တို့အတွက် ခရစ္စမတ်ဟာ အရမ်းမှောင်မိုက်ခဲ့ပါတယ်။ မီးရှို့ခံခဲ့ရတဲ့အလောင်းတွေဟာ ကျွန်တော်တို့နဲ့အတူ ရှိနေခဲ့သလို ခံစားရပါတယ်။
ထပ်မံတိုက်ခိုက်ခံရမည်ကို စိုးရိမ်နေကြ
ဖရူဆိုမြို့နယ် ဒေသခံတွေဟာ သေဆုံးသွားသူတွေအတွက် ဝမ်းနည်းပူဆွေးနေကြချိန် ထပ်မံတိုက်ခိုက်ခံရမှာကိုလည်း စိုးရိမ်နေကြပါတယ်။ တစ်ချိန်ထဲမှာ ခုလိုဆောင်းရာသီအပူချိန် (၁၀) ဒီဂရီဆဲလ်စီရက် (၅၀ ဒီဂရီဖာရင်ဟိုက်) အောက်ရောက်တဲ့ဒေသမှာ ရှိနေတဲ့သူတို့ဟာ အခြေခံအစားအစာနဲ့ အသက်ရှင်ရပ်တည်ရေး လိုအပ်ချက်တွေကို ဖြည့်ဆည်းဖို့ ရုံးကန်နေရပါတယ်။
သူ့တစ်ရွာလုံးထွက်ပြေးခဲ့ရပြီး တစ်ချို့က အနီးအနားရွာတွေမှာနေနေကြပြီး တစ်ချို့ကတော့ တောထဲမှာပုန်းခိုခဲ့ကြ တယ်လို့ ပရေးမယ်ကပြောပါတယ်။
“ဒီမှာက ရာသီဥတုအရမ်းအေးပါတယ်။ စောင်တွေလဲ မယူခဲ့ရပါဘူး။ ရွာထဲပြန်ပြီး လိုအပ်တာတွေ ပြန်ယူဖို့ ကြိုးစားခဲ့ပေမယ့် စစ်တပ်က လက်နက်ကြီးတွေနဲ့ ပစ်ခတ်နေခဲ့တယ်” လို့သူက ပြောပါတယ်။
တနင်္လာနေ့ညနေမှာ Al Jazeera နဲ့စကားပြောနေတုန်း တိုက်လေယဉ်တွေ အပေါ်မှာပျံနေတာ ကြားနေရပြီး မလုံခြုံသလိုခံစားရတယ်လို့ သူမကပြောပါတယ်။
မိုဆိုမှာရှိတဲ့ စေတနာ့ဝန်ထမ်း သူနာပြုတစ်ယောက်ကတော့ မြို့ငယ်လေးပေါ်က လူတွေဟာ အနီးအနားက ကျေးရွာတွေနဲ့တောထဲကို ပြန့်နှံ့ထွက်ပြေးခဲ့ကြကြောင်း အတည်ပြုပါတယ်။
“ကျွန်မက အနီးမှာရှိတဲ့ရွာကို ကျောပိုးအိတ်တစ်လုံးနဲ့ပဲ ထွက်ပြေးလာခဲ့တာပါ။ အဲ့ဒီရွာကိုရောက်တော့ သူတို့ကလဲ သေနတ်သံတွေကြားလို့ ပြေးဖို့ပြင်ဆင်နေကြတာမို့ ကျွန်မတို့ထပ်ပြေးရပြန်ပါတယ်” လို့ သူမကပြောပါတယ်။
တခြားရွာတွေကလူတွေက သူ့ဆီကိုဖုန်းတွေဆက်ပြီး အကူအညီတောင်းနေခဲ့ကြပေမယ့် သူတို့ဘယ်နေရာ ရောက်နေလဲ သိဖို့ခက်သလို ကူဖို့လည်းခက်နေခဲ့ပါတယ်။
တနင်္ဂနွေနေ့မှာ သူနဲ့အတူ သူ့အဖွဲ့ဝင်တွေဟာ တောထဲမှာ တာလပတ်ရွက်ဖျင်တဲတွေနဲ့ ခိုလုံနေကြတဲ့ ရွာသားတစ်ချို့ဆီကို ရောက်သွားပါတယ်။
“ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုတွေ ပေးနေတုန်းမှာလည်း သေနတ်သံတွေက ကြားနေရတုန်းပါပဲ” လို့ သူမက ပြောပါတယ်။
Al Jazeera ကအင်တာဗျူးခဲ့တဲ့ ခရစ်ယာန်အသင်းတော်ခေါင်းဆောင်ကတော့ အဲ့ဒီဒေသမှာရှိတဲ့ အသင်းတော်တွေက နေရပ်စွန့်ခွာထွက်ပြေးရသူတွေကို ဆက်သွယ်ပြီး အကူအညီပေးဖို့ ဆက်ကြိုးစားနေကြတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
“ဒီလိုအခြေအနေမျိုးမှာ နေထိုင်ရတာ ဘဝရဲ့တစ်စိတ်တပိုင်းလို ဖြစ်လာပါပြီ” လို့ သူကပြောပါတယ်။
ကုလသမဂ္ဂအေဂျင်စီတွေနဲ့ နိုင်ငံတကာ အစိုးရတွေဟာ ဒီဖြစ်စဉ်နဲ့ပတ်သတ်ပြီး စိုးရိမ်ပူပန်ကြောင်း၊ တာဝန်ယူမှုတာဝန်ခံမှုရှိအောင် စုံစမ်းစစ်ဆေးကြဖို့ တောင်းဆိုကြောင်း ကြေညာချက်တွေ တသီတတန်း ထုတ်ပြန်ခဲ့ကြပါတယ်။
ကြာသာပတေးနေ့မှာ ကုလသမဂ္ဂလုံခြုံရေးကောင်စီက ဒီသတ်ဖြတ်မှုတွေကို ပစ်တင်ရှုတ်ချခဲ့ပြီး တာဝန်ယူမှု။ တာဝန်ခံမှုရှိအောင် ဆောင်ရွက်ဖို့တောင်းဆိုခဲ့သလို ကောင်စီအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတွေအနေနဲ့ “မြန်မာပြည်သူများနှင့် မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဒီမိုကရေစီအသွင်ကူးပြောင်းမှုကို ပံ့ပိုးကူညီမည်ဖြစ်ကြောင်း” နဲ့ “မြန်မာနိုင်ငံ၏ အချုပ်အချာအာဏာ၊ နိုင်ငံရေးလွတ်လပ်ခွင့်၊ ပိုင်နက်နှင့် စည်းလုံးညီညွှတ်မှုအပေါ် အခိုင်အမာ ထောက်ခံအားပေးကြောင်း” ထပ်လောင်းကတိပြုခြင်း ပြုလုပ်ခဲ့ကြပါတယ်။
ဒါပေမယ့် ကယားက အသင်းတော်ခေါင်းဆောင်ကတော့ ခုအချိန်က ကြေညာချက်တွေ ထက်ပြီးထုတ်ပြန်ရမယ့် အချိန်မဟုတ်တော့ဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။
“ကျွန်တော်တို့ လက်တွေ့လုပ်ဆေင်ချက်တွေ လိုပါတယ်။ ဒီအတွက်လဲ ကျွန်တော်တို့ နေ့တိုင်းဆုတောင်း နေပါတယ်။ ဒီရက်စက်မှုတွေနဲ့ မကောင်းဆိုးဝါးအာဏာရှင်စနစ် အဆုံးသတ်သွားဖို့ မနက်တိုင်း ညနေတိုင်း ကျွန်တော်တို့ ဆုတောင်းပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ကျွန်တော်တို့ကို ကူညီဖို့ ပြင်ပကမ္ဘာကလူတွေက လက်တွေ့လုပ်ဆောင်ဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။”
ဤဆောင်းပါးအတွက် Awng Myat Pasi ကပါဝင်ကူညီခဲ့သည်။
(ဤဆောင်းပါးသည် နယ်သာလန် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနက ငွေကြေးထောက်ပံ့ထားသည့် Voices for Inclusion စီမံကိန်းအစိတ်အပိုင်းဖြစ်ပြီး ARTICLE 19 မှတစ်ဆင့်ရန်ပုံငွေ ပံ့ပိုးကူညီခဲ့ပါသည်။)
Post a comment